կառափն
Old Armenian
Etymology
Usually considered a word of uncertain origin.[1][2][3][4] If Schulze is right that կառափն (kaṙapʿn) is related to Lezgi кӏараб (ḳarab, “bone”) and the Lezghian words mentioned there,[5] then we are dealing with a Northeast Caucasian borrowing, because the Lezghian terms are usually considered to be native. For other body part terms possibly borrowed from that family see մագիլ (magil).
Noun
կառափն • (kaṙapʿn)
- skull, cranium, head
- Synonyms: գանգ (gang), գլուխ (glux)
- ընդ կառափն հանել ― ənd kaṙapʿn hanel ― to cut off the head, to behead, to decapitate
- 5th century, Pʿawstos Buzand, Hayoc Patmutʿiwnʿ [History of the Armenians] V.4:[6][7]
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- Ew hasanēr Uṙnayri arkʿayin Ałuanicʿ i pʿaxsteann, ew nizakabnawn i kaṙapʿn matucʿeal cecēr bazum, aselov, tʿē aydm šnorhs kal, zi ayr tʿagawor es, ew tʿag unis; es očʿ spanicʿ zayr tʿagawor, tʿē kari neł hascʿē inj: Ew utʿ hecelov tʿoyl et nma pʿaxčʿel gnal yašxarhn Ałuanicʿ:
- Translation by Nina G. Garsoïan
- And he caught up with Uṙnayr king of Ałuankʿ, who was fleeing, and struck him over the head with many blows of the shaft of his lance, saying, "Be grateful that you are a king and wear a crown, for I will not kill a king, even though great harm come to me." And he allowed him to escape with eight horsemen and go to the realm of Ałuankʿ.
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
Declension
n-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կառափն (kaṙapʿn) | կառափունք (kaṙapʿunkʿ) | |
| genitive | կառափին (kaṙapʿin) | կառափանց (kaṙapʿancʿ) | |
| dative | կառափին (kaṙapʿin) | կառափանց (kaṙapʿancʿ) | |
| accusative | կառափն (kaṙapʿn) | կառափունս (kaṙapʿuns) | |
| ablative | կառափնէ (kaṙapʿnē) | կառափանց (kaṙapʿancʿ) | |
| instrumental | կառափամբ (kaṙapʿamb) | կառափամբք (kaṙapʿambkʿ) | |
| locative | կառափին (kaṙapʿin) | կառափունս (kaṙapʿuns) |
Derived terms
- կառափեմ (kaṙapʿem)
- կառափետղ (kaṙapʿetł)
- կառափիչ (kaṙapʿičʿ)
- կառափն (kaṙapʿn)
- կառափնաբեկ (kaṙapʿnabek)
- կառափնատ (kaṙapʿnat)
- կառափնատած (kaṙapʿnatac)
- կառափնատեմ (kaṙapʿnatem)
- կառափնատիչ (kaṙapʿnatičʿ)
- կառափնատութիւն (kaṙapʿnatutʿiwn)
- կառափնեմ (kaṙapʿnem)
- կառափումն (kaṙapʿumn)
- կառափուշ (kaṙapʿuš)
- նրբակառափն (nrbakaṙapʿn)
Descendants
- Armenian: կառափ (kaṙapʿ)
References
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 458
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կառափն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 529–530
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 941
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “կառափն”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 386
- Schulze, Wolfgang (2001) The Udi Gospels: Annotated Text, Etymological Index, Lemmatized Concordance (Languages of the World/Text Library; 5), Munich: Lincom Europa, page 305b, considers the Lezghian words Armenian borrowings
- Pʿawstos Buzandacʿi (1883), Kʿ. Patkanean, editor, Patmutʿiwn Hayocʿ, Saint Petersburg: Academy Press, page 166
- Garsoïan, Nina G. (1989) The Epic Histories Attributed to P‘awstos Buzand (Buzandaran Patmut‘iwnk‘), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, page 193
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կառափն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʿeay (1879), “կառափն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.